Պայքար առանց կատաղության

Ա․ Քննարկե՛ք հետևյալ հատվածները.

Պայքարեք՝մի կողմ թողնելով ձեր Եսը: Եվ եթե դուք կարողանաք կռիվ տալ առանց ներքին կատաղության, ուրեմն դուք ամեն ինչ անանձնային կարող եք անել, քանի որ բախումը ամենաշատն է շոշափում մարդու Եսը: Եթե դուք դա անեք, դուք կդառնաք ամենակարող:

Բայց հիմա դուք չեք կարողանում մինչև անգամ անանձնական սիրով սիրել:

Բ․ Դո՛ւրս գրեք և մեկնաբանե՛ք այն հատվածը, որտեղ ասվում է, թե ինչո՞ւ Օմարը չսպանեց թշնամուն:
— Մեր պատերազմը սովորական պատերազմ չի եղել: Ես երդվել էի, որ պայքարելու եմ առանց ներքին զայրույթի: 30 տարվա ընթացքում ես պայքարել եմ առանց բարկության: Իսկ հիմա մեջս կատաղություն բարձրացավ: Երբ դու դեմքիս թքեցիր, հանկարծ այս ամենը անձնային դարձավ: Ես ցանկացա քեզ սպանել. դա իմ Եսից եկող ցանկություն էր: Մինչև այս պահը, 30 տարիների ընթացքում, երբեք այդպիսի խնդիր չեմ ունեցել: Մեր պայքարի պատճառն այլ էր: Դու իմ թշնամին չես եղել. մեր կռիվը երբեք անձնային չի եղել: Ես չեմ ցանկացել քեզ սպանել , ես ուզել եմ գործը հաղթական ավարտի հասցնել: Իսկ հիմա մի պահ ես մոռացա իմ խնդիրը. դու դարձար իմ թշնամին, և ես ցանկացա ոչնչացնել քեզ: Ահա թե ինչու ես չեմ կարող քեզ սպանել: Մի խոսքով, վաղվանից նորից սկսում ենք:

Իմ կարծիքով նրանք չէին կռվում իրար հետ ինչ-որ մեկին սպանելու ու հաղթելու նպատակով, նրանք ուղղակի կռվում էին հաղթելու նպատակով: Եվ, երբ նա թքեց նրա դեմքին, նա արդեն ուզում էր կռվել սպանելու նպատակով:

Գ․ Բացատրե՛ք ստեղծագոծության վերնագիրը։
Վեռնագիրը այսպիսին է, որովհետև 30 տարի անընդմեջ կռվելով նրանց մեջ չի եղել ատելութուն, թշնամություն և զայրույթ

Դասարանական աշխատանք

Մասնական բացահայտիչը բացահայտում է բացահայտյալի միայն մի կողմը, մի հատկանիշը և ձևավորվում է որպես, իբրև կապերով։

Մասնական բացահայտիչը հոլովով և թվով համաձայնում է բացահայտյալին։

Մասնական բացահայտիչը որոշիչ հոդ չի ստանում։

Ունի ազատ շարադասություն և կարող է ընկնել բացահայտյալից առաջ և հետո։

1.       Կետադրի՛ր նախադասությունները։

Որպես փորձառու որսորդ` միայն քեռի Համոն ճիշտ կողմնորոշվեց։

Միայն քեռի Համոն` որպես փորձառու որսորդ, ճիշտ կողմնորոշվեց։

Մարտինին` որպես օրինապահ զինվորի, հայտնեցին շնորհակալություն։

Մասնավորող-պարագայական բացահայտիչը հստակեցնում, որոշակիացնում է գործողության կատարման տեղը կամ ժամանակը։ Մասնավորող բացահայտիչը նույնպես տրոհվում է բութով ու ստորակետով։ Սովորաբար բացահայտյալի հետ համաձայնում է հոլովով ու դեմքով, սակայն կան բացառություններ։

Այսօր՝  19:00-ին, սկսվում է մայրենիի ֆլեշմոբը:

Ժամանակի պարագայական բացահայտիչը կոնկրետացնում է գործողության կատարման ժամանակը:

Այստեղ՝ մեր կրթահամալիրում, նախագծայինկրթություն է իրականացվում:

Տեղի պարագայական բացահայտիչը կոնկրետացնում է գործողության կատարման տեղը:

3.Ընդգծի՛ր պարագայական բացահայտիչները՝ նշելով տեսակը: Կետադրի՛ր:

Ձորի երկու կողմում թավուտ անտառների մեջ արջեր շատ են լինում:

Պապս արթնանում է վաղ առավոտյան ուղիղ ժամը վեցին:

Երևանում Աբովյան փողոցում աշխույժ եռուզեռ է:

Հաջորդ օրը շոգ կեսօրին նա տուն վերադարձավ:

Դրսում մայթերին տների անկյուններում կուտակվել էին չորացած տերևներ:

Ձմռանը առաջին ձյան գալուն պես հովիվներն իջնում են սարերից:

Նա բոլորովին որբ եկել էր Բաթում իր ազգականի մոտ:

4.Կետերի փոխարեն գրի՛ր պարագայական բացահայտիչներ:

Մարինեն լուռ նստել էր տանը՝ ․․․․․․․․․․․․։

Առավոտյան՝ ․․․․․․․․․․․․, Արամը սպասում էր ընկերներին:

Այս գիրքը վերցրել եմ գրադարանից՝․․․․․․․․․․․․․․․․:

Մայրս որոշել է անպայման վերադառնալ հայրենիք՝ ․․․․․․․․․․․․․․․․․․:

Երեկ՝ ․․․․․․․․․․․․․․․․․․, ձիով վերադառնում էի վերին գյուղերից:

Տնային աշխատանք

1. Տրված նախադասությունների ընդգծված անդամները համեմատի՛ր. Բ խմբի լրացումներն ինչո՞վ են տարբերվում Ա խմբի որոշիչներից: Փորձի՛ր բացատրել, թե ինչո՛ւ են դրանք բացահայտիչ կոչվում:

Ա. Մեծ գիտնական Նյուտոնը քիչ աշակերտներ է ունեցել:
 Բ. Նյուտոնը` մեծ գիտնականը, քիչ աշակերտներ է ունեցել:
Ա տարբերակում այդ բառը սովորական է, իսկ երկրորդում բացահայտից որոցիչ է։ Բացահայտիչ է կոչվում, որովհետև նա բացահայտում է, թե Նյուտոնը ով է։

Ա. Մի օր նրա դուռը թակեց նախկին ծովագնաց էդմունդ Հալեյը:
Բ. Մի օր նրա դուռը թակեց էդմունդ Հալեյր` նախկին ծովագնացը:
Ա տարբերակում այդ բառը սովորական է, իսկ երկրորդում բացահայտից է։ Բացահայտիչ է կոչվում, որովհետև նա բացահայտում է, թե էդմունդ Հալեյր ով է։

2. Ընդգծված որոշիչներն ըստ օրինակի դարձրո՛ւ բացահայտիչ: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:

Օրինակ`

Սիրո աստվածուհի Աստղիկը լողանում էր Արածանիի ջրերում:  Աստղիկը` սիրո աստվածուհին, լողանում էր Արածանիի ջրերում:
Հայաստանի ամենամեծ լիճ  Սևանից սկիզբ է առնում միայն Հրազդանը:
Հրազդանը՝ Հայաստանի ամենամեծ լիճ՝ Սևանից, սկիզբ է առնում։
Տղան մոտեցավ չարաճճի գեղեցկուհի  արքայադստերը:
Արքայադուստր՝ չարաճճի գեղեցկուհուն, մոտեցավ տղան։
Զորքր պաշարում է երկրի մայրաքաղաք Նինվեն ու սպասում նոր հրամանի:
Նինվեն՝ երկրի մայրաքաղաքը, զորքը պաշարում է ու սպասում հրամանին։
Կինը հարևաններին բողոքում է իր ոչ ու փուչ  մարդ Նազարից:
Կինը հարևաններին բողոքում էր իր որ ու փուչ մարդ՝ նազարից։
Նազարի հետ կռվող Սաքոն էլ էր այդ հարսանիքում:
Սաքոն Նազարի հետ կռվողն էլ էր այդ հարսանիքում։
 Արյունոտվում էր զորավարի սիրտը իր հայրենիք Իտալիայի թշվառ վիճակից:
Իր հայրենիքի՝ Իտալիայի թշվառ վիճակից արյունատվում էր զոավարի սիրտը։
Ծերունին հաճախ էր իր թոռնիկ Կարոյով հպարտանում:

3. Հարցական դերանունների փոխարեն համապատասխան բացահայտիչներ գրի՛ր:

Միքայելը` իմ ընկեր, երեկ մեր տանն էր:
Տանտիրուհուց` կինհը, հեռագիր էր ստացել:
Մայրը որդուց` ումի՞ց, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ:
Քուռկիկ Ջալալին արագ մոտեցավ տիրոջը` Դավթին:

Հրազդանը` գետը Երևանով է անցնում: 

Հավերժական շարժիչ

Վաղ ժամանակներից ի վեր ոմանք ձգտել են ստեղծել սարքեր, որոնք, առանց էներգիա ծախսելու, կարողանային անընդհատ օգտակար աշխատանք կատարել։ Այդ սարքերն անվանել են <<հավերժական շարժիչներ>>։

Ա նկարում պատկերված է հավերժական շարժիչի ամենահին նախագծերից մեկը։ Ըստ հեղինակի՝ այն հավերժ պետք է պտտվի ժամասլաքի պտտման ուղղությամբ, քանի որ աջ կողմերի գնդերի ծանրության ուժերի բազուկներն ավելի մեծ են, հետևաբար մեծ են նաև դրանց ուժի մոմենտները։ Իրականում այն չի պտտվում։ Չնայած անիվը ժամասլաքի պտտման ուղղությամբ պտտող ծանրության ուժերի բազուկներն ավելի մեծ են, սակայն այդ ուղղությամբ պտտող մոմենտ են առաջացնում հինգ գնդերի ծանրության ուժերը, իսկ հակառակ ուղղությամբ՝ վեց գնդերինը։

Հավերժական շարժիչի մեկ այլ նախագիծ պատկերված է Բ նկարում։ Ըստ հեղինակի՝ քանի որ աջակողմյան մարմինների վրա, բացի ծանրության ուժից, ազդում է նաև դեպի վեր ուղղված արքիմեդյան ուժը, ապա սարքը միշտ պետք է պտտվի ժամասլաքի պտտման հակառակ ուղղությամբ։ Սակայն այն չի աշխատի, քանի որ մարմինները ներքևից ջրավազանի մեջ մտցնելու համար անհրաժեշտ է հաղթահարել ջրի սյան հիդրոստատիկ ճնշումը։

Ագաթա Քրիստի Ռոջեր Էքրոյդի սպանությունը

Ես ընթերցել եմ Ագաթա Քրիստիի <<Ռոջեր էքրոյդի սպանությունը>> գիրքը: Գիրքը դետեկտիվ ժանրից է: Գրքում գործողությունները տեղի են ունենում մի անգլիական գյուղում, որը կոչվում է ՝ Քինգզ-էբոթ: Գլխավոր հերոսը բժիշկ Շեփարդն է։ Իրադարձությունները կատարվում են հետախույզ Հեքյուլ Պուարոյի և բժիշկ Շեֆարդի կողմից: Նախ ասեմ, թե ով է Ռոջեր էքրոյդը:
Ռոջեր էքրոյդը հարուստ սեփականատեր է: Մի օր նրան գտնում են սենյակում դանակահարված: Հետախույզ Պուարոն ու բժիշկ Շեֆարդը փորձում են ամեն կերպ պարզել և բացահայտել, թե ով է սպանել Ռոջեր էքրոյդին: Կասկածի տակ են հայտնվում Ռոջեր էքրոյդի որդեգրված որդին ՝ Ռալֆ Փեյթոնը, հարսը ՝ տիկին Սեսիլա էքրոյդը, Սեսիլայի դուստր Ֆլորա էքրոյդը, Ջեոֆրի Ռայմոնդը՝ ով համարվում է Ռոջեր էքրոյդի անձնական քարտուղարը, Փարքերը ՝ տան պալատականը և նրանց սպասուհին:
Նրանք շատ մեծ դժվարությամբ՝ տեսուչի, փաստաբանի տրամաբանության օգնությամբ բացահայտում են, թե ով է սպանել Ռոջեր էքրոյդին: Բժիշկ Շեփարդը ամեն ինչ թաքցնելով, ձևացնում էր, թե օգնում է նրանց, սակայն վերջում բացահայտվեց, որ նա է սպանել։
Գիրքը ինձ դուր եկավ: Դուր եկավ գրքի ոճը, թե ինչպես է ամեն մի իրադարձություն նկարագրվում: Խորհուրդ կտամ բոլորին էլ ընթերցել այս գիրքը:

Ադրբեջան

• Բնութագրեք Ադրբեջանի աշխարհագրական դիրքը:

Ադրբեջանը լեռնային երկիր է: Նրա հյուսիսում Մեծ Կովկասի լեռներն են, հարավում՝ Փոքր Կովկասի: Ծայր հարավ արևելքում ձգվում են Թալիշի լեռները: Լեռների միջև ընկած են Կուր-Արաքսյան և Լենքորանի դաշտավայրերը: Նախիջևանի հյուսիսում Զանգեզուրի լեռներն են, որոնց ստորոտից մինչև Արաքս տարածվում է Նախիջևանի ընդարձակ հարթավայրը, որը Արարատյան դաշտի շարունակությունն է: Ադրբեջանն ամբողջությամբ գտնվում է մերձարևադարձային գոտու հյուսիսային մասում:

• Ի՞նչ դեր ունի Ադրբեջանը հվ-արմ Ասիայում:
• Որո՞նք են Ադրբեջանի զարգացման նախադրյալները:

Ադրբեջանը ունի շատ տարբեր տեսակի ռեսուրսներ՝ ծովերի տակ, հանքերում և այլն: Այնտեղ բնակչության բնական աճը 1,2 % է: Իմ կարծիքով սրանք են Ադրբեջանի զարգացման նախադրյալները:

Տնային աշխատանք

Առագաստանավի անցյալ դարում ապրած նավապետի գրառումներում մի հետաքրքիր փաստ կա:
Անցյալ դարում ապրած առագաստանավի նավապետի գրառումներում մի հետաքրքիր փաստ կա:
Վարելահողերի անտառներ հատելու միջոցով ընդարձակման հետ հաճախացան խորշակները, որոնք իսկական պատուհաս են հողագործության համար:
Անտառները հատելու միջոցով վարելահողի ընդարձակման հետ հաճախացան խորշակները, որոնք իսկական պատուհաս են հողագործության համար:
Հողի սև մրրիկներից պաշտպանող բարեկամը անտառն է:
Սև մրրիկներից պաշտպանող հողի բարեկամը անտառն է։
Մթնոլորտը կեղտոտում են նաև անտառային հրդեհների արևի դեմքր ծածկող ծուխն ու հրաբխային մուրը:
Մթնոլորտը կեղտոտում են նաև անտառային արևի դեմքը ծածկող հրդեհների ծուխն ու հրաբխային մուրը։
Մարդիկ ուտելի քարաքոսի «մանանայի» նման գետնին ցրված հատիկները հավաքում ու ալյուր էին սարքում:
Մարդիկ ուտելի «մանանայի» նման գետնին ցրված քարաքոսի հատիկները հավաքում ու ալյուր էին սարքում։
Անձրևների և հալոցքի ջրի լեռնային ապարներր մաշեցնող շիթերը քայքայում են նաև շատ հանքային աղեր:
Անձրևների և հալացքի լեռնային ապարաններր մածեցնող ջրի շիթերը քայքայում են նաև շատ հանքային աղեր:

Урок 17

Расписание, нисходить, безмолвный, раздружиться, беззвучный,
использовать, ниспадать, мировос зрение, разжигать, исповедь,
нисходящий, безпомощный, чресмерный, возвышаться, разжать,
безчувственный, черезчур, исзябнуть, безправный, восстание,
безмятежный, разстелить, разсмешить, взлететь, безжизненный,
нисвергнуть, воспаление, безконечный, расчесать, расчёт, раз

Существительные с предлогами замените прилагательными с
приставками.
Образец: жизнь без забот — беззаботная жизнь.
Речь без связи — безсвязанный, пассажир без билета — безбилетный,
певец без голоса —безголостный, труд без контроля -безконтрольный,
отпуск без срока — безсрокный, жизнь без просвета — ………………………………,

работа без смены — …………………, пространство без воздуха — ……………………………,
крестьянин без земли — …………………….., зима без снега — ……………………………………

Упражненеи 3.Образуйте слова с приставками:

без/бес

цена —безценный

забота —бесзабота

страж –безстражый

мера –безмер

цель –безцельн

форма –безформный

совесть –безсовестный

защита –беззащитный

радость –безрадостный

Գրակականություն

2. Առանձնացրո՛ւ հետաքրքիր արտահայտություններ և նկարագրություններ։ 

3. Առանձնացրո՛ ւ տրվածներից քեզ դուր եկած բանաստեղծությունը, մի քանի նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ ասելիքը։ 

Ինչքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս –
Այնքան աշխարհը անուշ ու ցանկալի կլինի.
Թե ուզում ես չսուզվել ճահճուտները անհունի –
Պիտի աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս:
Այնպե՜ս արա, որ կյանքում ո՜չ մի գանգատ չիմանաս,
Խմի՜ր թախիծը հոգու, որպես հրճվանք ու գինի.
Որքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս –
Այնքան աշխարհը անուշ ու ցանկալի կլինի…

Այս բանաստեղծության ասելիքը այն է, որ մարդ ինչքան չսիրի իր հայրենիքը, այդքան ավելի վատ կլինի իր երկրի հետ։

4. Ընտրե՛ք Չարենցից սիրելի բանստեղծություններ։ Բանավոր ներկայացնել դասարանում։ 

Ինչքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս –
Այնքան աշխարհը անուշ ու ցանկալի կլինի.
Թե ուզում ես չսուզվել ճահճուտները անհունի –
Պիտի աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս:
Այնպե՜ս արա, որ կյանքում ո՜չ մի գանգատ չիմանաս,
Խմի՜ր թախիծը հոգու, որպես հրճվանք ու գինի.
Որքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս –
Այնքան աշխարհը անուշ ու ցանկալի կլինի…

Դասարանական աշխատանք

Դասարանական աշխատանք

1. Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր հատկացուցիչներով:

 Իմ աչքն ամբողջ օրը ճանապարհին էր:
Միշտ հիշում է պապաիկի խոսքը:
Աղբյուրի ջուրը բարձրացել էր ձնհալից:
Ծառի արմատները շատ խորն էին թափանցել:
Հայաստանի ափողոցները լայն էին և ուղիղ:
2. Ընդգծված բառերին ավելացրո՛ւ հատկացուցիչ լրացումներ, որոնք ցույց տան, թե դրանք (հատկացյալները) ո՛ւմ, կամ ինչի՛ն են պատկանում կամ վերաբերում:

Լճի Ձկները լույսի պատճառով շատ խորն էին իջել:
Սիրով կարդում էր Վահան Տերյանի բանաստեղծությունները:
Երևանի Երեկոն շատ խաղաղ էր:
Քաղաքի Խանութն արդեն երկար ժամանակ փակ էր:
Գեներալի Հրամանները շատ արագ էին կատարվում:

3. Նախադասություններն ընդարձակի´ր` ընդգծված հատկացուցիչի և հատկացյալի միջև ավելացնելով փակագծում տրված բառակապակցությունը: Կետադրությանն ուշադարությո´ւն դարձրու:

Օրինակ`

Արեգակի խավարումը  սարսափ առաջացրեց մարդկանց մեջ: (ընդամենը մի քանի րոպե տևող) – Արեգակի` ընդամենը մի քանի րոպե տևող խավարումը սարսափ առաջացրեց մարդկանց մեջ:

Նոբելի` պայթուցիկ նյութեր արտադրող գործարանները ցրված էին Եվրոպայով մեկ: (պայթուցիկ նյութեր արտադրող)
Նոբելի կտակթյան խաղաղասիրության ու զարգացման խթանող կտակը կարծես թե հակասում էր նրա ապրած կյանքին: (մարդության խաղաղասիրությունն ու զարգացումը խթանող)
Վիկտոր Համբարձումյանը` իր իսկ նախաձեռնությամբ ստեղծված դարձավ աստղաֆիզիկայի ամբիոնի առաջին վարիչը: (իր իսկ նախաձեռնությամբ ստեղծված)
Նա նկատեց, որ` թղթի ու արհեստական մետաքսի վերածվոց փայտանյութի բաղադրությունր ինչ-որ բանով խաղողի շաքարն է հիշեցնում (թղթի ու արհեստական մետաքսի վերածվող):
Քիմիկոսներն էին` գյուղատնտեսական մթերքների կարուք ունեցող ելք փնտրում այդ երկրների բնակչությանն օգնելու: (գյուղատնտեսական մթերքների կարիք ունեցող)

Present perfect simple 1

Change the verb into the correct form:
1. I have read (read) your book several times.
2. She has worn (wear) that skirt many times.
3. My family has visited (visit) Brazil a few times.
4. I have eaten (eat) already.
5. Marta has finished (finish) her homework.
6. You have broken (break) the glass again.
7. They have paid (pay) for everything.
8. It has never snowed (never snow) like that.
9. I have met (meet) Anna once.
10. We have seen (see) him before.
11. You have bought (buy) 4 cars so far.
12. There have been (be) problems.
13. I have had (have) a snake.
14. Maria has raised (raise) a monkey.
15. The kids have grown (grow) so much!

A TALE TWO JACKETS

A TALE OF TWO JACKETS (STORY + EXERCISES + ANSWER KEY)